คลอรีน คืออะไร?

คลอรีน (Chlorine) เป็นสารเคมีที่มีประสิทธิภาพสูง จัดอยู่ในกลุ่มฮาโลเจน (กลุ่ม O) ในตารางธาตุ เป็นสารที่นำไปใช้ประโยชน์มากมาย ไม่ว่าจะเป็นด้านอุตสาหกรรม เกษตรกรรม ตลอดจนสาธารณสุข และที่เห็นได้ชัดเจน คือ การนำมาเป็นสารในการฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ของขบวนการผลิต น้ำดื่ม-น้ำ ใช้ในโรงงานอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม, ฟาร์มเลี้ยงปศุสัตว์, ฟาร์มเลี้ยงสัตว์น้ำ, ในตลาดสด และในครัวเรือน รวมทั้งใช้ในการบำบัดน้ำเสียจากแหล่งต่าง ๆ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งในสระว่ายน้ำ


“คลอรีน”
ที่ใช้โดยทั่วไป แบ่งได้เป็น 3 รูปแบบ คือ

  • คลอรีนที่มาในรูปแบบก๊าซ
  • คลอรีนที่มาในรูปแบบน้ำ ได้แก่ โซเดียมไฮโปคลอไรท์ (คลอรีนน้ำ), คลอรีนเหลว (Liquid Chlorine) และน้ำยาฟอกขาว (Liquid Calcium Hypo)
  • คลอรีนที่มาในรูปแบบของแข็ง ได้แก่ แคลเซียมไฮโปคลอไรท์, โซเดียมไดคลอโร ไอโซไซยานูเรท (DCCNa) และไตรคลอโรไอโซไซยานูริค แอซิด (Trichloroisocyanuric Acid)
201225-Content-“คลอรีน”-ประโยชน์และการใช้งาน-02 edit


แบ่งสารประกอบใน “คลอรีน”
ได้ดังนี้

คลอเรต (Chlorate-ClO3)คลอไรต์ (Chlorite-ClO2)ฮโปคลอไรต์ (Hypochlorite ClO)
เปอร์คลอเรต (Perchlorate-ClO4)คลอรามีน (Chloramine-NH2Cl)คลอรีนไดออกไซด์ (Chlorine dioxide-ClO2)
กรดคลอริก
(Chloric acid-HClO3)
คลอรีนโมโนฟลูออไรด์
(Chlorine monofluoride-ClF)
คลอรีนไตรฟลูออไรด์
(Chlorine trifluoride-ClF3)
คลอรีนเพนต้าฟลูออไรด์
(Chlorine pentafluoride-ClF5)
ไดคลอรีนโมนอกไซด์
(Dichlorine monoxide-Cl2O)
ไดคลอรีนเฮปตอกไซด์
(Dichlorine heptoxide-Cl2O7)
กรดไฮโดรคลอริก (Hydrochloric acid-HCl)กรดเปอร์คลอริก (Perchloric acid-HClO4)


ประโยชน์และโทษของสารคลอรีน

  • คลอรีน ถือว่าเป็นสารที่มีมีปลอดภัยสูง เพราะสามารถฆ่าเชื้อโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้น้ำใสสะอาดปลอดเชื้อ และสามารถสลายตัวได้ในเวลาอันรวดเร็ว แต่ต้องใส่ในปริมาณที่เหมาะสม
  • หากใช้ในปริมาณที่มากเกินอัตราส่วนที่กำหนด อาจเป็นอันตรายต่ออวัยวะของร่างกายได้ เช่น ตา จมูก ผิวหนัง เมื่อถูกคลอรีนจะอักเสบและบวมพอง ถ้าสูดดมเข้าไปจะทำให้เกิดอาการอึดอัด หายใจไม่สะดวก เจ็บคอ แน่นหน้าอก ถ้าได้รับสารปริมาณมากอาจทำให้เสียชีวิตได้
  • ใช้ในอุตสาหกรรมผลิตกระดาษ ทำยาฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ ทำสีผสมอาหาร ยาฆ่าแมลง สี ผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม พลาสติก เวชภัณฑ์ อุตสาหกรรมสิ่งทอต่าง ๆ เป็นต้น
  • ในทางอินทรีย์เคมี ใช้ธาตุนี้ทำปฏิกิริยาออกซิเดชันและทำปฏิกิริยาแทนที่ เพราะคลอรีนมีคุณสมบัติเคมีที่ต้องการในสารประกอบอินทรีย์ เมื่อเข้าไปแทนที่ ไฮโดรเจน (ในการผลิต ยางสังเคราะห์)
  • ใช้ในการผลิตคลอเรต (chlorates) เช่น คลอโรฟอร์ม (chloroform) คาร์บอน เตตระคลอไรด์ (carbon tetrachloride) และใชในการสกัดโบรมีน (Bromine)
201225-Content-“คลอรีน”-ประโยชน์และการใช้งาน-03 edit


ตารางแสดง อัตราการใช้คลอรีนที่เหมาะสม

วัตถุประสงค์ความเข้มข้นที่ใช้ระยะเวลาที่ใช้
ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย100 – 125 ppm.10 นาที
ฆ่าเชื้อรา100 ppm.1 ชั่วโมง
ทำความสะอาด โรงเรือนเลี้ยงปศุสัตว์10,000 ppm.10 นาที แล้วล้างออก
ทำความสะอาด โรงเลี้ยง เป็ด-ไก่5,000 ppm.3 – 5 นาที แล้วล้างออก
ฆ่าเชื้อในบ่อเลี้ยงกุ้ง บ่อเพาะลูกกุ้ง20 – 30 ppm.5 – 7 วัน จนคลอรีนสลายตัวหมด
ฆ่าเชื้อในบ่อเลี้ยงปลา บ่อเพาะลูกปลา20 – 30 ppm.5 – 7 วัน จนคลอรีนสลายตัวหมด
ทำความสะอาดอุปกรณ์ต่าง ๆ200 – 300 ppm.5 – 10 นาที แล้วล้างออก
ฆ่าเชื้อและดับกลิ่น ในตลาดสด5,000 – 10,000 ppm.10 นาที แล้วล้างออก
ในสระว่ายน้ำ0.6 – 1 ppm.รักษาระดับ pH ของน้ำที่ 7.2 – 7.8 และความเข้มข้นของคลอรีนให้คงที่
ในโรงงานบรรจุอาหารกระป๋อง2 ppm.รักษาระดับให้คงที่ ในน้ำที่ใช้ลดความร้อน ของอาหารกระป๋องหลังบรรจุ
ใช้ในการทำน้ำประปา0.5 ppm.30 นาที ก่อนจ่ายน้ำเข้าสู่ระบบ
ใช้ฆ่าเชื้อ ในขบวนการบำบัดน้ำทิ้ง20 – 30 ppm.ยังไม่ถึงขั้น สเตอริไลท์ (Sterilization) ขบวนการย่อยสลาย ยังคงอยู่ได้
ใช้ลดค่า BOD ในน้ำเสีย0.5 ppm.15 นาที สามารถค่า BOD ได้ 15 – 30%
ใช้ลดการพองของตะกอน ในน้ำทิ้ง0.1 ppm.1 นาที
ลดการเกิดฟอง และตกตะกอนในน้ำเสีย10 – 15 ppm.

คลอรีน ชนิดต่าง ๆ ที่ใช้กันโดยทั่วไป มีข้อดี-ข้อเสีย แตกต่างกัน ดังนั้น การใช้คลอรีนให้ได้ผลนั้น จำเป็นต้องกำหนดวัตถุประสงค์ของการใช้ แล้วทำการเปรียบเทียบเพื่อให้สามารถใช้คลอรีนได้ถูกต้องได้ผลสูงสุดตามที่ต้องการ


การใช้งาน คลอรีน

  • ก่อนใช้ต้องอ่านฉลากข้างภาชนะบรรจุ และปฎิบัติตามวิธีการใช้อย่างเคร่งครัด
  • ห้ามกลิ้งหรือโยนภาชนะบรรจุโดยเด็ดขาด
  • การตักคลอรีนจากภาชนะบรรจุ ต้องใช้พลั่วพลาสติกที่แห้งและสะอาด
  • ระวังอย่าให้คลอรีนสัมผัสกับกรดหรือด่าง วัตถุไวไฟ และเคมีภัณฑ์อื่น ๆ เพราะอาจทำให้เกิดปฏิกิริยาอย่างรุนแรง
  • ห้ามทำการละลายคลอรีน โดยการเทน้ำใส่เพราะอาจเกิดการระเบิดได้
  • ขณะใช้ควรสวมแว่นตา ถุงมือ และชุดป้องกันอย่างรัดกุม
  • กรณีถูกไฟไหม้ คลอรีนจะปล่อยก๊าซออกซิเจน ดังนั้น ต้องใช้เครื่องดับเพลิงที่ให้ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ หรือผงเคมีในการดับ เท่านั้น


การเก็บรักษา

  • เก็บในภาชนะทีปิดสนิทมิดชิด และห่างจากสารที่ลุกไหม้ได้
  • เก็บไว้ในที่แห้งและเย็น ไม่โดนแสงแดด และมีอากาศถ่ายเทสะดวก


การปฐมพยาบาลหากได้รับอันตราย

  • ถ้าสารเข้าตาหรือสัมผัสผิวหนัง ให้ล้างด้วยน้ำสะอาดปริมาณมากๆอย่างน้อย 15 นาที กำจัดเสื้อผ้าที่เปื้อนสาร แล้วนำส่งแพทย์
  • กรณีสูดดมสาร ให้รีบนำตัวสู่บริเวณที่มีอากาศบริสุทธิ์ แล้วนำส่งแพทย์โดยทันที
  • กรณีกลืนกินสาร ถ้าผู้ป่วยยังมีสติ ให้ดื่มน้ำมาก ๆ แล้วตามด้วยน้ำมันพืช หากมีการอาเจียนให้ดื่มน้ำมาก ๆ แล้วนำส่งแพทย์ทันที ถ้าผู้ป่วยหมดสติ อย่าให้รับประทานสิ่งใด และห้ามทำให้อาเจียนโดยเด็ดขาด ให้รีบนำส่งแพทย์โดยเร็วที่สุด