สารเคมีทุกชนิดจะถูกกำหนดหมายเลข CAS Number เป็นเรื่องที่สำคัญและจำเป็นมาก สำหรับผู้ใช้และผู้เกี่ยวข้องกับสารเคมีควรจะทราบข้อมูลเบื้องต้นของสารเคมี เช่น ชื่อสารเคมี, ผู้ผลิต, Catalogue Number, ประเภทของสารอันตราย และขนาดบรรจุ เป็นต้น เพื่อการใช้งานหรือการจัดการสารเคมีอย่างถูกต้องเหมาะสมและปลอดภัย บนฉลากของขวดสารเคมี ที่ระบุชุดตัวเลขชุดหนึ่งซึ่งเรียกว่า CAS Number โดยทั่วไปผู้ใช้มักไม่ค่อยสังเกตหรือไม่ค่อยให้ความสำคัญมากนัก เพราะไม่ทราบว่ามีประโยชน์หรือจะนำไปใช้ได้อย่างไร วันนี้ มารูโมะ ขอแนะนำความรู้เกี่ยวกับ CAS Number มาแชร์กัน จะเป็นอย่างไรบ้าง ต้องไปติดตามกัน 😊
คุณเคยสงสัยหรือไม่ว่าหมายเลข CASNumber คืออะไรและได้รับมอบหมายอย่างไร?
CASNumbers, CAS RNs หรือ CAS#s คือ ชุดตัวเลขอ้างอิงเฉพาะของสารเคมี ทำหน้าที่คล้าย ๆ กับเป็นรหัสประจำตัวเพื่อระบุสารเคมี CASNumber ประกอบด้วยตัวเลขสูงสุดไม่เกิน 9 หลัก (xxxxxx-xx-x)
| ส่วนแรก | ประกอบด้วยตัวเลข 2 – 6 หลัก |
| ส่วนที่สอง | ประกอบด้วยตัวเลข 2 หลัก |
| ส่วนสุดท้าย | เป็นตัวเลข 1 หลัก |
ตัวอย่าง 👉 น้ำ มี CAS Number คือ 7732-18-5, D-glucose คือ 50-99-7, และ Acetone คือ 67-64-1 เป็นต้น
ทำไมต้องใช้ CASNumber
เนื่องจาก CASNumber ไม่ขึ้นอยู่กับระบบการเรียกชื่อใด ๆ จึงเป็นระบบที่ชัดเจน เชื่อถือได้ และมีมาตรฐานสำหรับการเรียกชื่อสารเคมีแต่ละตัว (ซึ่งอาจจะมีชื่อเรียกต่าง ๆ กันไป) อีกทั้งยังใช้เป็นแหล่งอ้างอิงสากลเพื่อระบุสารเคมี สำหรับการใช้งานในแวดวงทางวิทยาศาสตร์ อุตสาหกรรม และหน่วยงานที่ออกกฎหมาย
CASNumber ได้มาจากที่ไหน (Chemical Abstracts Service)เป็นรหัสสารเคมีที่กำหนดโดย Chemical Abstracts Service ซึ่งเป็นหน่วยงานของ สมาคมเคมีแห่งประเทศ สหรัฐอเมริกัน (American Chemical Society) สารเคมีตัวใด ๆ เมื่อลงทะเบียนเข้าสู่ฐานข้อมูลของ Chemical Abstracts Service แล้วจะได้รับ CASRegistryNumber ซึ่งกำหนดไปตามลำดับ
สารประกอบประเภทใดบ้างที่มี CASNumber
สารประกอบที่มีการลงทะเบียนในฐานข้อมูลของ Chemical Abstracts Service ได้แก่
| สารประกอบอินทรีย์ (Organic compounds) | สารประกอบอนินทรีย์ (Inorganic compounds) | โลหะ (Metals) |
| อัลลอยด์ (Alloys) | แร่ (Minerals) | สารประกอบเชิงซ้อน (Coordination compounds) |
| สารโลหะอินทรีย์ (Organometallics) | ธาตุ (Elements) | ไอโซโทป (Isotopes) |
| อนุภาคนิวเคลียร์ (Nuclear Particles) | โปรตีนและกรดนิวคลีอิก (Proteins and Nucleic Acids) | พอลิเมอร์ (Polymers) |
| Nonstructurable materials (UVCBs) |
จะหา CAS Number ได้จากบนฉลากของขวดสารเคมี นั่นเอง แต่อย่างไรก็ตามผู้ผลิตสารเคมีบางบริษัทก็ไม่ได้ใส่ CAS Number มาบนฉลากด้วย
วิธีกำหนดหมายเลข CASNumber ให้กับสารเคมี
บริการบทคัดย่อเคมีหรือ CAS
► บทคัดย่อเคมีบริการ เป็นส่วนหนึ่งของสมาคมเคมีอเมริกันและจะเก็บฐานข้อมูลของสารประกอบทางเคมีและลำดับ ฐานข้อมูล CASปัจจุบันประกอบด้วยสารประกอบอินทรีย์และอนินทรีย์เคมีที่แตกต่างกันมากกว่า 55 ล้านชนิด รายการ CASแต่ละรายการจะระบุโดยหมายเลขทะเบียน CASหรือหมายเลข CASเป็นระยะสั้น
► หมายเลข CASNumber มีความยาวสูงสุด 10 หลักโดยใช้รูปแบบ xxxxxxx-yy-z พวกเขาได้รับมอบหมายให้สารที่เป็น CASลงทะเบียนใหม่สารประกอบ จำนวนไม่มีความสำคัญต่อเคมีโครงสร้างหรือลักษณะทางเคมีของโมเลกุล
CASNumber ของสารประกอบเป็นวิธีที่มีประโยชน์ในการระบุสารเคมีเหนือชื่อของมัน ตัวอย่างเช่น สารประกอบ CAS64-17-5 หมายถึงเอทานอล เอทานอลเรียกอีกอย่างว่า เอทิลแอลกอฮอล์ เอทิลไฮเดรตแอลกอฮอล์ แอลกอฮอล์สัมบูรณ์ในเมล็ดพืชหรือไฮดรอกซีอีเทน หมายเลข CASเหมือนกันสำหรับชื่อเหล่านี้ทั้งหมด
นอกจากนี้ยังสามารถใช้หมายเลข CASเพื่อแยกความแตกต่างระหว่างสเตอริโอไอโซเมอร์ของสารประกอบ กลูโคสเป็นโมเลกุลน้ำตาลที่มีสองรูปแบบคือ D-glucose และ L-glucose D-glucose เรียกอีกอย่างว่าเดกซ์โทรสและมี CAS Number 50-99-7 L-glucose เป็นภาพสะท้อนของ D-glucose และมีหมายเลข CAS 921-60-8
CASNumber หรือ CASRegistryNumber เป็นชุดตัวเลขที่กำหนดโดย Chemical Abstracts Service เพื่อใช้เชื่อมสูตรโครงสร้างกับชื่อดัชนีของ Chemical Abstracts Service กับข้อมูลอื่น
- CASNumber แต่ละชุดจะหมายถึง สารที่สามารถแสดงสูตรได้ในเชิงอะตอม การจับของอะตอม และโครงสร้าง 3 มิติ
- CASNumber ประกอบด้วยชุดตัวเลขไม่เกิน 9 หลัก (xxxxxx-xx-x) ส่วนแรกประกอบด้วยตัวเลข 2-6 หลัก ส่วนที่สองประกอบด้วยตัวเลข 2 หลัก ส่วนสุดท้ายเป็นตัวเลข 1 หลัก ซึ่งใช้สำหรับตรวจสอบความถูกต้องของตัวเลขทั้งชุดด้วยคอมพิวเตอร์ ตัวอย่าง CASNumber แสดงไว้ใน ตาราง
ตาราง ตัวอย่าง CASNumber
| ชื่อสาร | CASNumber |
|---|---|
| 1. Xylene | |
| unspecified isomer | 1330-20-7 |
| m-Xylene | 108-38-3 |
| o-Xylene | 95-47-6 |
| p-Xylene | 106-42-3 |
| 2. Epinephrine | |
| d-Epinephrine | 150-05-0 |
| l-Epinephrine | 51-43-4 |
| dl-Epinephrine | 329-65-7 |
| l-Epinephrine hydrochloride | 55-31-2 |
| l-Epinephrine bitartrate | 51-42-3 |
| 3. Ethylenediaminetetraacetic acid | |
| Monosodium salt | 17421-79-3 |
| Disodium salt | 139-33-3 |
| Trisodium salt | 150-38-9 |
| Tetrasodium salt | 64-02-8 |
| Sodium salt (unspecified ratio) | 7379-28-4 |
| 4. Ammonia | |
| Anhydrous | 7664-41-7 |
| Ammonia 15N-Anhydrous | 13767-16-3 |
| 5. Borax | |
| Sodium tetraborate decahydrate | 1303-96-4 |
| Borax pentahydrate | 11130-12-4 |
| 6. Asbestos | |
| Crocidolite | 12001-28-4 |
| Amosite | 12172-73-5 |
| Chrysotile | 12001-29-5 |
| All forms | 17068-78-9 |
เมื่อรู้จักกับ CASNumber กันแล้ว คงทำให้หลายคนหายสงสัยและนำปรับใช้ไปสังเกตเวลาอ่านฉลากผลิตภัณฑ์กันไม่มากก็น้อย
>>สามารถอ่านบทความต่าง ๆ จาก มารูโมะ ได้ตามนี้เลย<<
แหล่งอ้างอิง : Chemical Abstracts Service, Wikipedia, the free encyclopedia, ฐานความรู้เรื่องความปลอดภัยด้านสารเคมี
Leave A Comment